W poniedziałek 13 grudnia przypada kolejna rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Czas powoli zaciera pewne bolesne szczegóły wydarzeń sprzed 40 lat. Pamiętać o nich jednak warto – nie tylko dla krzywd jakich doznał naród – ale przede wszystkim, aby rozumieć historię własnego kraju oraz by wyciągać z niej właściwą lekcję.
13 grudnia 2021 r. o godz. 18.00 w kościele Św. Jakuba w Brzesku odprawiona zostanie Msza Święta w intencji ofiar stanu wojennego w 40 rocznicę wybuchu Stanu Wojennego zamówiona przez działaczy Brzeskiej Solidarności. Po Mszy Świętej zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze pod tablicą Solidarności na Skwerze Księdza Kopacza.
Instytut Pamięci Narodowej zachęca do postawienia w oknach światełek 13 grudnia o 19:30 dla upamiętnienia tragicznych wydarzeń sprzed 40 lat. Światło wolności można także zapalić wirtualnie na swiatlowolnosci.ipn.gov.pl<==. Zainicjowana przez Instytut Pamięci Narodowej kilka lat temu akcja społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu, jakim na początku lat osiemdziesiątych Polacy, ale też inni mieszkańcy Wolnego Świata wyrażali sprzeciw wobec brutalnej polityki władz PRL. Aby dać wyraz solidarności z tysiącami internowanych i ich rodzinami, w oknach stawiano symboliczne świeczki. Do podobnego gestu jedności z żyjącymi w rzeczywistości stanu wojennego w odezwie do narodu wzywał wtedy Amerykanów prezydent Ronald Reagan. W akcie solidarności z cierpiącymi rodakami Jana Paweł II nakazał, by także w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie pojawiło się symboliczne światełko.
Stan wojenny został wprowadzony w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. (z soboty na niedzielę) dekretem Rady Państwa na podstawie art. 33, ust. 2 Konstytucji PRL, który stanowił: „Rada Państwa może wprowadzić stan wojenny na części lub na całym terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jeżeli wymaga tego wzgląd na obronność lub bezpieczeństwo państwa. Z tych samych powodów Rada Państwa może ogłosić częściową lub powszechną mobilizację.” Na podstawie dekretów Rady Państwa i rozporządzeń Rady Ministrów ograniczono podstawowe prawa obywatelskie. Aresztowano lub internowano łącznie ponad 10 tys. osób, zawieszono, a następnie rozwiązano wszystkie związki zawodowe, zdelegalizowano część organizacji społecznych, zakazano strajków, zmilitaryzowano podstawowe dziedziny gospodarki. Wśród internowanych byli czołowi działacze Solidarności, działacze opozycji, naukowcy, ludzie kultury i sztuki, nauczyciele. Obywatelom zakazano zmian miejsca pobytu bez zezwolenia władz. Korespondencja podlegała cenzurze. Wprowadzono godzinę milicyjną. Stosowano tryb doraźny w postępowaniu sądowym. Wiele grup zawodowych poddano weryfikacji polityczno – ideologicznej.
—
fot. © S. Składanowski
IB / IPN
