Jadowniki. Uroczystości pogrzebowe Wincentego Cebuli, żołnierza BCh / Galeria zdjęć

9 września 2023 r. odbyły się uroczystości pogrzebowe Wincentego Cebuli. Jego szczątki odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych IPN.

Galeria zdjęć / Instytut Pamięci Narodowej <==

Msza pogrzebowa odbyła się w kościele św. Prokopa Opata w Jadownikach. Na uroczystość przybyli m.in. przedstawiciele rodziny, miejscowych władz, szkół oraz harcerze i mieszkańcy. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dr Michał Wenklar, zastępca dyrektora Oddziału krakowskiego, który wygłosił okolicznościowe przemówienie oraz dr Maciej Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa.

Po zakończeniu mszy św. odprowadzono szczątki żołnierza na cmentarz parafialny. Na koniec uroczystości dr Michał Wenklar przekazał na ręce rodziny portret Wincentego Cebuli.

Uroczystości zostały zorganizowane przez Oddział IPN w Krakowie i wojewodę małopolskiego.

Wincenty Cebula (1922-1944)
Urodził się 28 września 1922 r. w Jadownikach w pow. brzeskim. Był synem Franciszka i Marii z domu Tyka. Podczas II wojny światowej wstąpił do działających w okolicach Brzeska Batalionów Chłopskich. Był zaangażowany w działalność grupy kierowanej przez Józefa Topolskiego „Szpaka”, dowódcę drużyny w miejscowej placówce BCh, która zajmowała się m.in. udzielaniem pomocy Żydom; także poprzez potajemne dostarczanie żywności na teren getta w Brzesku. Oprócz Topolskiego i Cebuli w tych działaniach uczestniczyli m.in. Józef Hudy, Stanisław Czarnecki, Wincenty Tyka, Jan Marmuł.

W styczniu 1944 r. w Jadownikach Niemcy zamordowali ojca Wincentego – Franciszka Cebulę. Prawdopodobnie również w styczniu 1944 r. Wincenty Cebula został postrzelony przez niemieckich żandarmów na ulicach Brzeska. Przetransportowano go do brzeskiego szpitala. Wszystko wskazuje na to, że tam amputowano mu lewą rękę, ale i tak nie udało się ocalić mu życia. Zmarł z odniesionych ran, względnie – jak wskazują notatki w materiałach archiwalnych – został przez Niemców odnaleziony i zamordowany.

Wincenty Cebula został anonimowo pogrzebany pod murem tzw. starego cmentarza parafialnego przy ul. Ogrodowej w Brzesku. W aktach śledztwa zapisano: „Cebula Wincenty, Tarnów Jadowniki (Brzesko), pomagał Żydom w getcie w Brzesku – dostarczał żywność w 1941 i 1942 roku. […] za przerzucanie żywności do getta w Brzesku postrzelony, a następnie rozstrzelany […]”.

Prace poszukiwawcze IPN na cmentarzu parafialnym w Brzesku przeprowadzono w dniach 3-5 września 2018 r., w ramach śledztwa prokuratorskiego Oddziału IPN w Krakowie. Celem było odnalezienie szczątków trzech partyzantów powojennego podziemia niepodległościowego, poległych w walce z siłami komunistycznymi. Podczas prac natrafiono na szczątki ludzkie ułożone wzdłuż cmentarnego muru. Lewa kość ramieniowa była strzaskana i oddzielona od reszty szczątków. Zachowały się fragmenty gumowych opasek zaciskowych tamujących krwawienie.

Dzięki wskazaniom rodziny udało się powiązać odnalezione szczątki z wiedzą na temat działalności Wincentego Cebuli. Badania genetyczne potwierdziły, że pod murem cmentarnym odnaleziono jego szczątki.

Informację o jego identyfikacji ogłoszono podczas uroczystości w Pałacu Belwederskim w Warszawie 8 marca 2023 r.

—

foto: IPN

Oprac. Krzysztof Pięciak