Kącik astronomiczny / Gwiazda Betlejemska ponownie na niebie! Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna / 21 grudnia 2020 r.

W poniedziałek 21 grudnia 2020 roku na niebie pojawi się Gwiazda Betlejemska. Ostatni raz to zjawisko było tak dobrze widziane w 1226 roku, a więc blisko 800 lat temu. Nie można zatem przegapić tej niezwykłej okazji!

Gwiazda Betlejemska nie jest gwiazdą, a astronomicznym zjawiskiem powstałym w wyniku wielkiej koniunkcji Jowisza i Saturna – dwóch największych gazowych planet w Układzie Słonecznym. Astronomowie nazywają to zjawisko Gwiazdą Betlejemską, bo przypada ono 21 grudnia, a więc tuż przed Wigilią i Świętami Bożego Narodzenia. W ten sposób nawiązuje ono do biblijnej gwiazdy, która doprowadziła mędrców ze Wschodu do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa.

Niemniej od kilku tygodni możemy podziwiać na wieczornym niebie coraz bliższą koniunkcję (zbliżenie) dwóch widocznych gołym okiem planet: Jowisza i Saturna. Zbliżenie jest oczywiście pozorne, planety faktycznie dzieli dystans około 800 milionów kilometrów. Jednak wzajemne ustawienie Ziemi, Jowisza i Saturna pozwala nam te dwa gazowe giganty podziwiać w tej samej części nieba.

Do kulminacji dojdzie 21 grudnia br. o godzinie 14:22 naszego czasu. To, co jest wyjątkowe w tej koniunkcji, to jej bliskość. Obie planety znajdą się w odległości tylko 6 minut kątowych! Co prawda, w Polsce o 14:22 jest jeszcze zbyt jasno aby rozpocząć obserwacje, ale można je rozpocząć już około godziny 16:00–16:30, czyli niecałe dwie godziny po największym zbliżeniu. Niestety już po kilku godzinach od nastania zmierzchu, Jowisz i Saturn znikną za horyzontem.

Dobra wiadomość w tym jest taka, że do obserwacji warto wykorzystać prawie każdy instrument optyczny. Nawet lornetka o powiększeniu 10 razy pokaże nam wyraźnie obie planety z ich księżycami.

Oczywiście musimy trzymać kciuki za pogodę. Tegoroczny grudzień jest pod tym względem fatalny, ale być może 21 grudnia natura się nad nami zlituje i wieczór okaże się bezchmurny.

JAK OBSERWOWAĆ:

Wskazówki dla tych, którzy chcieliby zobaczyć to zjawisko na własne oczy:

– Znajdź miejsce z niezakłóconym widokiem na niebo, na przykład pole lub park. Jowisz i Saturn są jasne, więc można je zobaczyć nawet w mieście.
– Godzinę po zachodzie słońca spójrz na południowo-zachodnie niebo. Jowisz będzie wyglądał jak jasna gwiazda i będzie łatwo widoczny. Saturn będzie nieco słabszy i pojawi się nieco powyżej i na lewo od Jowisza.
– Planety można zobaczyć nieuzbrojonym okiem, ale jeśli masz lornetkę lub mały teleskop, być może będziesz w stanie zobaczyć cztery duże księżyce Jowisza krążące wokół gigantycznej planety.
– Każdej nocy aż do 25 grudnia obie planety będą pojawiać się bliżej nisko na południowo zachodnim niebie w godzinę po zachodzie słońca

Szczegółowy opis zjawiska oraz grafiki umożliwiające łatwe odnalezienie planet na niebie – można znaleźć w serwisie optyczne.pl. 

Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna <==

—

foto: NASA / Bill Ingalls

IB / Z głową w gwiazdach / optyczne.pl / NASA

WIZUALIZACJA – największe zbliżenia Jowisza i Saturna