10 grudnia 2022 r. w Muzeum Historii Ruchu Ludowego w Warszawie odbyła się gala XXVIII Konkursu na pamiętniki, wspomnienia, relacje i opracowania „Z dziejów OSP” Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Jury, którego przewodniczącym był dr Janusz Gmitruk (dyrektor MHRL), oceniło liczne prace wydawane w ciągu kilku minionych lat w całym kraju. Brano pod uwagę przede wszystkim profesjonalizm, poziom językowy, zawartość merytoryczną i kwestie edytorskie.
Trzecią nagrodę w kraju otrzymał Marek Antosz, autor „Historii Ochotniczej Straży Pożarnej i Orkiestry Strażackiej w Szczurowej” (Szczurowa 2019).
– Zapisywanie historii to walka z czasem, który przesuwa wydarzenia w niepamięć – powiedział w swoim wystąpieniu Marek Antosz.
– Historia ma strukturę linearną, dlatego nie można liczyć na żaden powrót w czas miniony, żeby coś lepiej sprawdzić lub udokumentować. Przekonałem się o tym podczas pracy nad dziejami strażaków ze Szczurowej w województwie małopolskim. Na co dzień bowiem pracuję w edukacji, zajmuję się także historią literatur narodów słowiańskich, w tym od kilku lat szczególnie literaturą ukraińską. Gdy więc druhowie z tej jednostki zwrócili się do mnie z propozycją opracowania materiałów, których przez ponad sto lat zebrało się bardzo dużo, nie sądziłem, że pojawi się punkt wspólny z moim dotychczasowymi zainteresowaniami. Tymczasem Stanisław Giemza, wieloletni prezes, dostarczył oryginalną fakturę za sprzęt pożarniczy wystawioną w 1906 r. przez Lwowskie Biuro Handlowe znajdujące się przy ul. Kościuszki. A przecież Lwów to bardzo ważne miasto dla kultury i literatury polskiej, natomiast od końca XIX w. także dla literatury ukraińskiej. Czym prędzej pojechałem tam, aby zobaczyć, czy został jakiś ślad po tejże polskiej firmie, która zaopatrywała strażaków z całego Królestwa Galicji i Lodomerii, a prawdopodobnie realizowała również zamówienia z innych terenów wchodzących w skład Monarchii Austro-Węgierskiej. Pozostała kamienica, lecz najstarsza z żyjących mieszkanek, która wprowadziła się w latach 70. minionego wieku, o żadnym polskim biurze znajdującym się prawdopodobnie na parterze nigdy nie słyszała. Stojąc na podwórku patrzyłem na stare mury i przypomniałem sobie słowa wybitnego pisarza Stanisława Lema, który spędził we Lwowie dzieciństwo i młodość, tam również w 1939 r. zdał maturę, a po wojnie zamieszkał w Krakowie. Lem powiedział: „Lwów jest częścią mnie, a ja częścią Lwowa, ale to miasto jest mi już obce”. I dodał, że pozostały tylko kamienie, a ludzi właściwie tam nie ma.
Szanowne Jury Konkursu, nagrodę, którą zostałem uhonorowany, traktuję jako wyraz szacunku dla rzeszy strażaków oraz członków orkiestry ze Szczurowej działających w tej wsi w ciągu minionych stu dwudziestu lat. Gdyby nie ich praca, nie byłoby przecież wspaniałej historii wartej opisania.
—
foto: OSP Szczurowa
OSP Szczurowa
Galeria zdjęć
