Brzesko. Miejsca, których już nie ma dla mieszkańców i turystów – podsumowanie projektu
Brzesko to miasto o ciekawej historii i wielu atrakcyjnych turystycznie miejscach. Odnaleźć w nim można wiele pięknych obiektów, interesujących detali, urokliwych zakamarków. To, co ciekawe skrywa się także w historycznej przeszłości miasta – nie zawsze jednak łatwo jest dostrzec ślady tych miejsc czy wydarzeń na pierwszy rzut oka. Wiele z nich zniknęło w toku dziejów lub zmieniły swoją funkcję, lecz są częścią jego dziedzictwa i wciąż pozostają w pamięci mieszkańców i mieszkanek. Takie miejsca i historie stały się motywem przewodnim projektu regionalno-cyfrowego „Geościeżka po miejscach, których już nie ma – warsztaty i gra terenowa wokół lokalnego dziedzictwa” zrealizowanego w Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzesku z udziałem seniorów, młodzieży i osób zainteresowanych lokalną historią i sfinansowanego ze środków Fundacji ORLEN w ramach programu Moje miejsce na Ziemi.
Zorientowany wokół dziedzictwa historycznego i kulturowego miasta projekt i spotkania organizowane w jego ramach trwały kilka miesięcy i zakończyły się podsumowaniami w czerwcu. Wpisywał się on w regionalistyczne działania brzeskiej biblioteki na rzecz dokumentowania i rozpowszechniania wiedzy o kulturze, historii i zasłużonych osobach z Brzeska i regionu brzeskiego. Punktem wyjścia wszystkich działań była chęć opowiedzenia o lokalnej historii i zaprezentowania potencjału turystycznego Brzeska w nowy, atrakcyjny dla współczesnego odbiorcy sposób, zarówno osobom tu mieszkającym, jak i przyjezdnym. Stąd właśnie wybór konwencji gry terenowej wykorzystującej technologię i stworzenie geościeżki, czyli tematycznej serii skrytek wpisującej się w geocaching – międzynarodową zabawę o wielomilionowym zasięgu. Dzięki takiemu wyborowi nowo powstała gra zyskała atrakcyjną formę i stała się częścią cieszącej się popularnością zabawy. Jest to ciekawa, ogólnodostępna i bezpłatna propozycja rozrywki dla osób w każdym wieku, także rodzin z dziećmi, posiadająca przy tym walory edukacyjne, zachęcająca do aktywności ruchowej, kreatywnego spędzania czasu oraz zwiedzania – także swojej okolicy – poza schematem.
Pomysł na projekt dotyczący geocachingu zrodził się z prywatnego hobby oraz dostrzeżenia ogromnego potencjału Brzeska, by w ten sposób opowiedzieć o jego historii. Temat przewodni –miejsca, których już nie ma – stanowi natomiast odpowiedź na kulturową i społeczną potrzebę zachowania pamięci o lokalnej historii, dziedzictwie miejsc i promowania jej wśród kolejnych pokoleń. Przeszłość to ważny element tożsamości lokalnych społeczności, takich jak właśnie mieszkańcy Brzeska, stąd wykazywana przez nich potrzeba nawiązywania w działaniach publicznych do lokalnej historii i jej kultywowania, także w atrakcyjny dla współczesnych odbiorców sposób. Do współpracy przy realizacji projektu tak mocno osadzonego w kontekście lokalnym, została zatem zaproszona właśnie lokalna społeczność – grupa projektowa, która regularnie spotykała się przez kilka miesięcy, ukształtowała się jako grono międzypokoleniowe, a dzięki gościnnemu udziałowi uczestników brzeskiego WTZ także integracyjne. Podczas regularnych spotkań zrealizowano w sumie 10 warsztatów o zróżnicowanej, lecz ściśle powiązanej z celami projektu tematyce: cyfrowe, fotograficzne, regionalne, geocachingowe, prowadzili je pracownicy biblioteki, a także zatrudnieni eksperci. Ich celem było zarówno opracowywanie materiałów na potrzeby powstającej gry i towarzyszących elementów projektu, jak również edukacja i integracja służące wspieraniu rozwoju osób w nich uczestniczących oraz ich potencjału – poczucia sprawczości i wartości: seniorów jako depozytariuszy wiedzy o mieście i jego dziejach oraz najaktywniejszych odbiorców działań lokalnych, młodzieży jako ekspertów wiedzy cyfrowej i głosu, który ma szansę być w mieście dostrzegany. Już na koniec działań projektowych odbyło się także dodatkowe spotkanie w Liceum Ogólnokształcącym w Brzesku, którego uczniowie w czasie przed normalnymi lekcjami brali udział w spotkaniach projektowych w towarzystwie szkolnej pedagożki Małgorzaty Smoleń, by na forum całej klasy porozmawiać o miejscach, których już nie ma w Brzesku.
W ramach projektu odbyły się także w sumie trzy imprezy promujące i podsumowujące jego realizację – w maju spotkanie z przewodnikiem Łukaszem Kornasiem i grupą turystyczną Łaziorki poświęcone szlakom turystycznym, o którym więcej pisaliśmy TUTAJ <==, początkiem czerwca piknik edukacyjny z wieloma atrakcjami prezentujący szerokiej publiczności efekty projektu i zachęcający do korzystania z nich (więcej o tym wydarzeniu TUTAJ <==) i jako ostatni event geocachingowy z udziałem keszerów (graczy geocachingu) przybyłych do Brzeska, by poznać nową serię skrytek, posłuchać o kulisach jej powstawania i – dzięki udziałowi w bibliotecznej grze regionalnej – dowiedzieć się więcej o Brzesku i powiecie, do tej pory im niezbyt dobrze znanych.
Oprócz warsztatów edukacyjnych i wydarzeń kulturalnych efektami projektu, które zostaną na długo, są opracowane merytorycznie materiały na temat wybranych wraz z grupą projektową „miejsc, których już nie ma”. Jest ich około 30, m.in. brzeski rynek, gdzie upamiętniono nieistniejący już drewniany ratusz, kultowa dla wielu beczka z koziołkami, dawny Teatr Letni, niegdysiejszy pawilon przedszkolny w Ogródku Jordanowskim, szeroko wspominane Kino Bałtyk, żydowskie synagogi. Tekstom towarzyszą też archiwalne zdjęcia, zaczerpnięte zarówno ze zbiorów biblioteki, w tym przede wszystkim „Kronik miasta Brzeska” i „Kronik powiatu brzeskiego” Jana Burlikowskiego, a także: kroniki Ogrodu Jordanowskiego, albumu „Wolnówka” opracowanego w oparciu o zbiory rodziny Wolnych, czasopisma „Architekt”, magazynu „BIM” oraz udostępnionych ze zbiorów: Stowarzyszenia Pamięć i Dialog. Wspólna historia, kolekcji prywatnej kolekcjonera brzeskich zdjęć i pocztówek Marka Sukiennika, zbiorów rodzinnych Barbary Barańskiej, zbiorów prywatnych Stefana Drużkowskiego, kroniki szkolnej Liceum Ogólnokształcącego w Brzesku. Starannie opracowane teksty i bogaty wybór zdjęć dotyczące tych miejsc można poznawać trzy sposoby – w formie serii skrytek geocachingowych (do gry można dołączyć po zarejestrowaniu się na portalu www.geocaching.com/play), internetowej mapy dostępnej na stronie biblioteki (TUTAJ <== ) oraz drukowanej karty edukacyjnej z mapą i prostym zadaniem do rozwiązania. Niezależnie, czy osoba zainteresowana tymi wątkami z historii Brzeska da się skusić na udział w zabawie w poszukiwanie skarbów, ma zatem możliwość zapoznania się z merytorycznym opracowaniem na ten temat.
Na poszukiwaczy skarbów w ramach zabawy geocaching czeka seria 17 skrytek różnych typów i rozmiarów opowiadających o około 30 miejscach – od tradycyjnych, gdzie wystarczy odszukać ukryty pojemnik, poprzez multicache zabierające na spacer po kilku punktach, aż po zagadkowe i letterboxy, gdzie czekają zagadki do rozwiązania. Gra jako element turystyki regionalnej jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych – bezpłatnie, niezależnie od czasu, bez większych przygotowań – skorzystają z niej mieszkańcy regionu, turyści, geocacherzy, którzy podróżują po Polsce, zdobywając kolejne skrytki. Posiada ona także potencjał na dalsze rozwijanie. W ciągu około półtora miesiąca swojej dostępności brzeskie skrytki zostały już odwiedzone przez liczne grono graczy, którzy poznali bliżej miasto, w komentarzach przy wpisach często przyznając, że do tej pory nie mieli okazji go odwiedzić lub było im mało znane. Do gry dołączyło też grono nowych poszukiwaczy z Brzeska i okolic, dla których motywatorem lub źródłem informacji był właśnie ten projekt, którzy również zdobywają brzeską serię i promują ją wśród znajomych, a być może odnaleźli w ten sposób nową pasję.
Realizacja projektu opierającego się na tym, co lokalne – dziedzictwie, współpracy, promocji – udowodniło po raz kolejny, że Brzesko jako nasza „mała ojczyzna” ma wiele do zaoferowania i z dumą można je promować na szeroką skalę, a wykorzystanie kreatywnych, nowoczesnych metod może w bezpośredni sposób przełożyć się na skuteczność i atrakcyjność takiej oferty.
Działania zrealizowane w ramach projektu Geościeżka po miejscach, których już nie ma – warsztaty i gra terenowa wokół lokalnego dziedzictwa przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Brzesku. Sfinansowano ze środków Fundacji ORLEN w ramach programu Moje miejsce na Ziemi.
—
PiMBP w Brzesku
VIDEO