Pod koniec ubiegłego tygodnia zakończyły się konsultacje Programu Bezpieczna Wisła (https://bezpiecznawisla.pl/). Program wzbudził dotychczas wiele emocji szczególnie w gminie Szczurowa, w której przewidziano budowę suchego zbiornika na Wiśle („polderu przepływowego”) i w związku z tym konieczność wysiedlenia ponad 700 mieszkańców. Postanowiliśmy przyjrzeć się temu Programowi, obejmującemu dodatkowo budowę kilkunastu polderów oraz wycinkę ok. 60 ha lasów, i złożyć swoje uwagi w ramach konsultacji.
Lokalizację obiektów proponowanych przez Wody Polskie poniżej Krakowa znajdziecie tutaj: https://tiny.pl/1wqzj-zh
Poniżej przedstawiamy nasze wybrane spostrzeżenia do Programu
Niedoszacowanie/zaniżenie potencjału planowanych polderówW celu obniżenia efektywności redukcji fali powodziowej dla wariantu bardziej przyjaznego dla środowiska (OPI), obejmującego polderyzację Wisły BEZ SUCHEGO ZBIORNIKA Szczurowa, polder Przykop podzielono na dwa mniejsze obiekty (Przykop 1 i 2), a także okrojono powierzchnię polderu Borów.
Brak w analizie dodatkowych miejsc dla kolejnych polderów i bocznych zbiorników retencyjnychNie rozważono lokalizacji polderów w dodatkowych miejscach doliny Wisły a także, możliwości budowy lub utworzenia bocznych zbiorników retencyjnych, w tym na obszarze JEZIORA TARNOBRZESKIEGO. W sumie w modelach nie uwzględniono (pominięto) ponad 100 mln m³ potencjalnej pojemności retencyjnej.
Zielona hydrotechnika tylko na papierzeDeklarowana przez inwestora „zielona hydrotechnika” nie znalazła odzwierciedlenia w Programie poza wskazaniem przykładowych starorzeczy na dopływach Wisły, które można wg niego poddać „pogłębianiu”. Kompletnie pominięto możliwość relokacji obwałowań w dolinie Wisły, a w szczególności w rejonie miejscowości Wiśnicz – Przewóz, Puszczy Niepołomickiej Osieka oraz Podraje.
Zagrożenie dla migracji ryb i tradycyjnej żeglugiPlanowana konstrukcja suchego zbiornika, wzorowanego na rozwiązaniach zastosowanych w zbiorniku Racibórz, może ograniczyć migrację ryb, w tym gatunków chronionych, a także utrudnić dostęp do wód Wisły dla tradycyjnych łodzi i kajaków. Szacujemy, że prędkość wody pomiędzy przęsłami zapory może przekraczać 3 m/s.
Nieracjonalne koszty ochrony przeciwpowodziowejZaprojektowanie wszystkich polderów w postaci sterowalnej podnosi koszty Programu i może zwiększyć ryzyko powodzi. Dlatego część polderów powinna ulegać samoczynnemu napełnieniu przy z góry określonych wartościach rzędnych wody.
Niesatysfakcjonująca skuteczność ochrony przeciwpowodziowej SandomierzaJednym z celów realizacji Programu jest zmniejszenie ryzyka powodziowego w Sandomierzu. Proponowany przez inwestora wariant („OP III”) obejmujący budowę 16/17 polderów i suchego zbiornika Szczurowa pozwala na uzyskanie redukcji wody stuletniej rzędu 28 centymetrów. W świetle zakładanych kosztów środowiskowych i społeczno-ekonomicznych wynik obniżenia fali powodziowej poniżej 30 cm uważamy za wielce niesatysfakcjonujący.
Podsumowanie
Zdecydowanie rekomendujemy wariant „OP I”, który nie przewiduje budowy suchego zbiornika i opiera się na polderach. Dodatkowo należy uwzględnić nowe lokalizacje polderów, boczne zbiorniki retencyjne z wykorzystaniem potencjału retencyjnego Jeziora Tarnobrzeskiego, a także relokację obwałowań w tym na wysokości Puszczy Niepołomickiej. Rozwiązania te pozwolą skuteczniej chronić Sandomierz i uniknąć masowej skali przesiedleń mieszkańców.
Towarzystwo na rzecz Ziemi
Towarzystwo na rzecz Ziemi (TnZ) jest ogólnopolską organizacją działającą na rzecz zachowania, ochraniania i odtwarzania dziedzictwa przyrodniczego oraz ochrony zdrowia i życia ludzi przed szkodliwym oddziaływaniem zanieczyszczeń. Stowarzyszenie działa również na rzecz tworzenia warunków dla rozwoju demokracji lokalnej i umocnienia pokoju oraz upodmiotowienia społeczeństwa. Organizacja powstała w 1989 roku jako nieformalna grupa Federacji Zielonych-Oświęcim. W 1994 roku grupa została zarejestrowana i do 1997 roku jej działalność koncentrowała się przede wszystkim na rozwiązywaniu problemów ochrony środowiska w skali lokalnej. Począwszy od 1997 roku, pod obowiązującą do chwili obecnej nazwą, prowadzi działania na terenie całego kraju.
—
Fot.: Grzegorz Olejarz
Towarzystwo na rzecz Ziemi – materiał nadesłany