W miejscu dotychczasowej Izby Pamięci Armii Krajowej przy ul. Mościckiego w Tarnowie uroczyście otwarto Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci. W wydarzeniu, które miało miejsce 29 listopada 2021 r. uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych z regionu tarnowskiego oraz władz wojewódzkich.
Nowy oddział tarnowskiego Muzeum Okręgowego przejął eksponaty dotychczas zgromadzone przez Izbę Pamięci AK i pozyskał nowe. Koszt przebudowy i rozbudowy budynku wyniósł przeszło 3,3 mln zł. Regionalne Centrum Edukacji o pamięci poświęcone będzie nie tylko żołnierzom AK, ale również innym formacjom niepodległościowym. Znalazło się tam miejsce na uhonorowanie m.in. uczestników wojny obronnej w 1939 roku, w tym tarnowskich oddziałów 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych.
– Przywracanie pamięci historycznej to nasz obowiązek wobec naszych przodków. Ze szczególną uwagą i troską przybliżamy młodszemu pokoleniu bohaterskie losy Mieszkańców naszej Małej Ojczyzny. Przywołujemy życiorysy ważnych postaci i przekazujemy bezcenną wiedzę.
Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci jest miejscem, w którym stykamy się z przeszłością. Przeszłością bardzo ważną, o której nigdy nie możemy zapomnieć – mówi wicewojewoda Ryszard Pagacz.
Na stałej wystawie – łączącej tradycyjną ekspozycję w gablotach z nowoczesnymi elementami w postaci np. multimedialnych ekranów – umieszczono treści i eksponaty ilustrujące niemiecką okupację Tarnowa i regionu. Uwagę zwracają muzealne aranżacje i makiety, m.in. wagony, którymi wieziono ludzi do Auschwitz czy przedwojenne uliczki Tarnowa. Szczególnym miejscem jest salka kinowa z nawiązującym do okupacyjnej rzeczywistości napisem „tylko świnie siedzą w kinie”.
Galeria zdjęć / tarnow.pl / fot. Paweł Topolski <==
Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci
Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci funkcjonuje w budynku zlokalizowanym na terenie dawnych koszar (tzw. koszar dolnych), w których w okresie międzywojennym stacjonował 16 Pułk Piechoty Wojska Polskiego. To nowy oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie, który powstał na gruncie dawnej Izby Pamięci Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Pomysłodawcą i faktycznym jej twórcą był gen. bryg. Zdzisław Baszak – żołnierz 16 Pułku Piechoty, uczestnik walk pod Pszczyną, aktywnie zaangażowany w działalność konspiracyjną w ramach Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, po wojnie aresztowany i więziony przez komunistów, organizator tarnowskich struktur Światowego Związku Żołnierzy AK.
Głównym zadaniem Oddziału jest przywracanie i przekazywanie pamięci historycznej, tłumaczenie trudnych i skomplikowanych meandrów polskiej przeszłości. Podstawę do działalności edukacyjnej i popularyzacyjnej instytucji stanowi stała ekspozycja muzealna poświęcona ważnym, przede wszystkim dla Tarnowa i regionu, aspektom związanym z II wojną światową. Przypomina ona historię, tradycję i wysiłek bojowy dwóch „tarnowskich” pułków: 16 Pułku Piechoty oraz 5 Pułku Strzelców Konnych. Unaocznia okrucieństwa września 1939 roku oraz późniejszej niemieckiej okupacji Tarnowa i regionu. Ukazuje warunki życia, a także przybliża bohaterskie postawy mieszkańców stawiających czoła nieprzyjacielowi. Odwołuje się do istniejących struktur oraz prowadzonych form działalności konspiracyjnej. Przywołuje życiorysy ważnych postaci oraz wydarzenia rozgrywające się w tym czasie w okolicy, m.in. pierwszy masowy transport Polaków do KL Auschwitz, operację III Most, w wyniku której na Zachód udało się dostarczyć elementy tajnej broni Hitlera – rakiety V2, czy bitwę na Jamnej, największą w tej części Polski w trakcie akcji „Burza”. Prezentowane treści uzupełniają liczne obiekty pochodzące ze zbiorów Działów Historii oraz Sztuki tarnowskiego Muzeum, w tym: przykłady umundurowania, uzbrojenia, fotografie, dokumenty oraz inne, często unikatowe, pamiątki z okresu II wojny światowej.
Oferta Oddziału skierowana jest przede wszystkim do dzieci i młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Składają się na nią specjalnie przygotowane propozycje lekcji muzealnych, w trakcie których uczestnicy zetkną się z przeszłością oraz poznają intersujące fakty. Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci to również punkt spotkań ze świadkami historii, badaczami, autorami publikacji, przestrzeń realizacji wydarzeń kulturalnych, miejsce, gdzie historia jest wciąż żywa, i w którym wciąż odkrywa się ją na nowo.
Całkowita wartość Projektu: 3 421 310,00 zł
Współfinansowanie: 1 552 766,00 zł, w tym 1 345 731,00 zł ze środków UE, a 207 035,00 zł z budżetu państwa
Dofinansowanie ze środków UM Województwa Małopolskiego: 1 864 095,00 zł
Środki własne Muzeum Okręgowego w Tarnowie: 4 449,00 zł
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, Oś priorytetowa 11. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej, Działanie 11.1 Rewitalizacja miast, Poddziałanie 11.1.1. Rewitalizacja głównych ośrodków miejskich w regionie.
—
foto: Paweł Topolski / UMT
Muzeum Tarnów
