W Wiedniu odsłonięto nowy pomnik nagrobny Jana Bezarda / zdjęcia
Zgodnie z wieloletnią już tradycją, 1 listopada 2024 r. w uroczystość Wszystkich Świętych Polacy mieszkający w Austrii spotkali się o godz. 12.00 na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu. Ks. Rektor Zygmunt Waz odprawił mszę świętą w kościele św. Karola Boromeusza.
Po mszy św. odbyła się wyjątkowa uroczystość odsłonięcia pomnika nagrobnego Jana Bezarda (1871-1954), wybitnego konstruktora, pułkownika Armii Austro-Węgier i pułkownika Wojska Polskiego. Jego od lat nieopłacany grób (kwatera 47 E, rząd 5, nr 1) został przeznaczony do likwidacji przez administrację cmentarza. Dzięki zaangażowaniu Sławomira Iwanowskiego, redaktora naczelnego Pisma Polonii Austriackiej „Polonika” oraz Bartłomieja Rosika, konsula generalnego Ambasady RP w Wiedniu grób nie uległ likwidacji i Instytut Pamięci Narodowej wyasygnował środki na opłacenie i postawienie na zachowanej ziemnej mogile nowego pomnika nagrobnego.
W uroczystości odsłonięcia pomnika nagrobnego wzięli udział zaproszeni goście: Joanna Sulej-Piskorz, zastępca dyrektora Biura Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej, Bartłomiej Rosik, konsul generalny Ambasady RP w Austrii, płk Maciej Betke, attaché Obrony, Wojskowy i Lotniczy Ambasady RP w Austrii oraz Robert Springwald, wiceprezes Fundacji im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie, posiadającej największy zbiór busoli konstrukcji Bezarda. Za uratowanie od likwidacji i wzniesienie nowego pomnika nagrobnego Sławomir Iwanowski otrzymał okolicznościową Odznakę Pamiątkową „In Memoriam” ustanowioną przez Zarząd Fundacji. Podziękowania dla Stanisława Tepera z Jordanowa, który ufundował misę nagrobną na kwiaty.
Obchodzona w tym roku 70. rocznica jego śmierci stała się odpowiednią okazją do odsłonięcia nowego nagrobka na uratowanym od likwidacji grobie polskiego patrioty. Pomnik nagrobny płk. Jana Bezarda opatrzony jest napisem: GRÓB WETERANA WALK O WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI.
BIOGRAM JANA BEZARDA
Zasłynął jako konstruktor najbardziej znanej na świecie busoli wojskowej, tzw. busoli Bezarda. Urodził się 5 maja 1871 roku w Krakowie, wówczas w zaborze austriackim, w rodzinie o tradycjach wojskowych. W wieku 17 lat wstępuje do Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt. Później kończy Wyższą Szkołę Wojskową w Wiedniu. Po kilku latach służby w jednostkach wojskowych powraca do swych macierzystych szkół, tym razem jako wykładowca. Wykłada topografię i kartografię. Prowadząc wykłady zauważa, że wojskowe mapy, na których pracuje są niedokładne. Stwierdza przy tym, że przyrządy, czyli busole używane do sporządzania tych map są nieprecyzyjne. Postanawia więc skonstruować busolę własnego pomysłu. Stworzył ją i opatentował w 1902 roku. Busola jego konstrukcji okazała się tak dobra, że rozpoczęto jej masową produkcję. W ciągu kilku lat busola Bezarda weszła do wyposażenia nie tylko Armii Austro-Węgier, ale też zaczęła być używana w większości armii na świecie, m. in. we Francji, Rosji, Ameryce czy nawet w Japonii. Podczas I wojny światowej Jan Bezard w stopniu majora dowodzi batalionem i bierze udział w walkach z Rosjanami. Zostaje ranny i trafia do niewoli rosyjskiej. Pod koniec wojny, jako inwalida wojenny, w ramach wymiany jeńców powraca do Austrii.
Po zakończeniu I wojny światowej i odrodzeniu się państwa polskiego, jako Polak z urodzenia, a także z wyboru, opuszcza Wiedeń, wraca do swej ojczyzny i zgłasza się do armii polskiej. Posiadając wyjątkową specjalistyczną wiedzę z zakresu topografii, szkoli polskich żołnierzy wyruszających na front wojny polsko-rosyjskiej 1919-1921. Za swe zasługi dla państwa polskiego zostaje odznaczony medalem „Polska Swemu Obrońcy”. Awansuje do stopnia pułkownika i od 1922 roku prowadzi wykłady z terenoznawstwa w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W tym czasie opracowuje kolejny model swojej busoli, który wszedł do produkcji pod nazwą „Polski Bezard”. W 1931 roku Jan Bezard przechodzi na emeryturę i powraca do swej rodzinnej miejscowości, do Przyborowa. Gdy wybucha II wojna światowa Jan Bezard ma 68 lat i nie bierze już udziału w walkach.
W 1944 roku, w obawie przed zbliżającą się Armią Czerwoną, mając w pamięci traumatyczne przeżycia z niewoli rosyjskiej, postanawia uciec z rodziną do Turcji. Po zakończeniu wojny jego majątek w Przyborowie zostaje skonfiskowany przez komunistyczne władze. Jan Bezard obawia się powrotu do Polski i pod koniec lat 40. postanawia osiedlić się w Austrii. Niestety w drodze, na terenie Węgier, umiera jego żona. On sam dociera do Wiednia i zostaje przyjęty do ośrodka dla azylantów. 9 marca 1954 roku w ośrodku dla azylantów, w wieku 82 lat, umiera w ubóstwie i całkowitym zapomnieniu. Człowiek, który powinien być jednym z najsłynniejszych, a zarazem najbogatszych ludzi. Jego nieopłacany grób przeznaczony został do usunięcia. Dzięki zaangażowaniu Sławomira Iwanowskiego, redaktora naczelnego Pisma Polonii Austriackiej „Polonika” oraz Bartłomieja Rosika, konsula generalnego Ambasady RP w Wiedniu grób nie uległ likwidacji i Instytut Pamięci Narodowej wyasygnował środki na opłacenie i postawienie na zachowanej ziemnej mogile nowego pomnika nagrobnego.
—
foto: Malwina Papaj
Polonika – Polen in Österreich
